Hayatımız boyunca bize sorulan sorulardan ve bizim hayata sorduğumuz sorulardan hangisi daha değerli? Psikolog Dr. Mehmet Şakiroğlu, TEDxAlsancak sahnesinde bu derin konuyu kendi esprili ve düşündürücü hayat hikayeleri üzerinden ele alıyor. Kitaplarının ilham kaynaklarını ve mesleğinin getirdiği ilginç durumları paylaşarak, aslında hepimizin ortak arayışlarına ışık tutuyor.
Psikolog Olmanın Zorlukları ve “Sıhhi Tesisatçı” Taktiği
Bir psikoloğa en çok ne sorulur? Muhtemelen her şey. Şakiroğlu, mesleği gereği sürekli sorulara maruz kalmaktan ve çoğu zaman bu soruların net bir cevabının olmamasından duyduğu bıkkınlığı eğlenceli bir dille anlatıyor. Hatta bu durumdan kurtulmak için geliştirdiği ilginç bir yöntemi var: Yeni bir ortama girdiğinde kendini “sıhhi tesisatçı” olarak tanıtmak.
Bu taktik, bir düğündeki “bekar masası”nda neredeyse işe yarayacakken eski bir meslektaşının onu ele vermesiyle bozulur. Masadaki bir adamın “size çok önemli bir soru soracağım” diyerek onu elinden tutup tuvalete götürmesiyle trajikomik bir an yaşanır. Bu hikaye, insanların psikologlardan her soruna anında bir çözüm beklemesinin ne kadar yorucu olabileceğini gözler önüne seriyor.
Gerçek Anlayış Deneyimle Gelir: Erzurum Macerası
Bilgiye ulaşmanın en iyi yolu okumak mıdır, yoksa yaşamak mı? Şakiroğlu, bu sorunun cevabını Erzurum’da ders verdiği bir buçuk yıllık süreçte bulmuş. Aydınlı ve ODTÜ’lü bir akademisyen olarak Doğu’yu tanıma merakıyla Erzurum’a gitmeden önce bölge hakkında her şeyi okumuş. Ancak gerçek öğrenmenin, insanlara dokunmadan ve o kültürü bizzat deneyimlemeden imkansız olduğunu fark etmiş.
Havaalanında onu karşılayan görevliyle tokalaşmasının, sohbet bitene kadar sürmesi veya arabada vitesin üzerinde ellerinin birleşmesi gibi küçük ama anlamlı anılar, kitaplarda yazmayan hayat dersleridir. Bu deneyim ona şunu öğretmiştir: Merak ve ilham, potansiyeli ortaya çıkarmak için bir kıvılcımdır, ancak asıl mesele adım atıp o deneyimin içine girmektir.
Mutluluk Paradoksu: “Mutsuzluğa Mahkumuz” Kitabının Doğuşu
Kişisel gelişim dünyasının “sürekli mutlu ol” mottosuna bir tepki olarak doğan “Mutsuzluğa Mahkumuz” kitabı, aslında oldukça derin bir felsefeye dayanıyor. Şakiroğlu, afet bölgelerinde çalışarak hayatının büyük bir bölümünü mutsuzlukla iç içe geçirmiş biri olarak, mutluluğu takıntı haline getirmenin tehlikelerine dikkat çekiyor.
Kitabın ana fikirleri şunlardır:
- Sürekli mutluluğun peşinde koşmak, ironik bir şekilde bizi daha mutsuz eder. Çünkü hayatın doğasında sorunlar ve zorluklar vardır.
- Mutluluğu kovalamak için harcadığımız enerjinin küçük bir kısmını bile mutsuzluğumuzu anlamaya ayırsak, hayatta daha sağlam bir adım atmış oluruz.
- İnsan beyni, iyi giden şeylerden çok, hataları ve sorunları tespit etmeye programlıdır. Şakiroğlu’nun deyimiyle: “Hiç kimse dişi ağrıyorken dalağının sağlıklı olmasından mutlu olamaz.”
Bu yüzden, “Bugün harika bir gün olacak” gibi gerçekçi olmayan bir beklentiyle güne başlamak yerine, “Bugün karşıma zorluklar çıkabilir ve ben bunlarla başa çıkmaya hazırım” demek, psikolojik olarak çok daha sağlıklıdır.
Öfke Kontrolü Mümkün mü? Trafikteki Sınav
Öfke anında kontrolü ele almak mümkün müdür? Şakiroğlu, bu sorunun cevabını aradığı “Öfke” kitabının ilhamını, trafikte yaşadığı bir olaydan aldığını anlatıyor. Önüne sinyal vermeden kıran bir sürücüye öfkeyle tepki verip arabadan indiğinde, karşısında kendisinden çok daha iri bir adam bulur.
O anda beyni, yani “sürüngen beyin”, öfkeyle karşılık vermenin iyi bir fikir olmadığı sinyalini verir. Şakiroğlu, saniyeler içinde öfkesini bir kenara bırakıp durumu yatıştırmak için özür diler ve esprili bir dille ortamı yumuşatır. Bu deneyim ona şu kritik soruyu sordurmuştur: “O arada öfkelenmemeye karar verebilir miydim?” Kitabının ve vardığı sonucun cevabı ise nettir: Evet, mümkündür. Frontal korteksi (mantıklı düşünen beyni) devreye sokarak dürtüsel tepkileri yönetmek öğrenilebilir bir beceridir.
