Ben bir beyin cerrahıyım ve işimin en zor kısmı ameliyat masasında geçen saatler değil. En zor an, bir annenin gözlerinin içine bakarak çocuğunun beyninde bir tümör olduğunu açıklama anıdır. Çünkü hastalarıma birer “vaka” olarak değil; duyguları, sevdikleri ve hayalleri olan bir bütün olarak bakıyorum. Hayat, anlar ve bu anlarda verdiğimiz kararlardan, yani seçimlerimizden ibarettir. Ve çok fazla zamanımız yok.
Anlar ve Seçimler: Hayatı Tanımlayan Kararlar
Hayatımızı şekillendiren, bazen saniyeler içinde alınan kararlardır. Mesleğim boyunca bu anlara defalarca tanıklık ettim:
- Yaşama Karşı Bir Seçim: 17 yaşında bir genç, sevdiği kızdan karşılık alamayınca bir anlık kararla kendini boşluğa bırakır. Hayatta kalır ama ömrünün geri kalanını tekerlekli sandalyede, tüm sorunları olduğu gibi dururken geçirmek zorunda kalır. Hayata karşı hiçbir seçim yapılmamalıdır, çünkü bu dünyadaki tek kutsal şey yaşamdır. Bu, Afrika’da açlıktan ölen çocuklar için de, bir AVM uğruna kesilen ağaçlar için de geçerlidir.
- Arzulanan Bir Yaşam İçin Seçim: 29 yaşında, beyninde büyük bir damar yumağı tespit edilen bir hastam vardı. Ameliyatın felç ve ölüm gibi riskleri olduğunu anlattım. Tereddüt etmeden, “Beni kurtarın,” dedi. 20 saatlik ameliyattan sonra bir kolu ve iki bacağı felçli çıktı. Ama aylar sonra bana gönderdiği kartpostalda, eşiyle birlikte Kaçkar Dağları’nın zirvesindeydi. O bir seçim yaptı ve ben ona arzuladığı hayatı verebildiğim için çok mutluyum.
- Kalan Zamanı “Yaşama” Seçimi: Beyninde kötü huylu bir tümör olan bir başka hastam, iki yıl içinde üç ameliyat geçirdi. Bir gün beni arayıp, “Doktor, son iki yılımı harika yaşadım. 40-50 yılda yaşayacağım her şeyi bu iki yıla sığdırdım,” dedi ve bir hafta sonra hayatını kaybetti.
Bu hikaye bize şunu soruyor: Hayatın değerini anlamak için ille de duvara çarpmamız mı gerekiyor?
Konfor Alanının Dışına Çıkmak: Gerçek Yaşam Nerede Başlar?
Her sabah ev dediğimiz bir kutudan çıkıp iş dediğimiz başka bir kutuya giderek bir ömür tüketiyoruz. Hayal gücümüzü ve yaratıcılığımızı köreltiyoruz. Daha fazla güç ve statü için çabalarken, yaşadığımız gezegene ve kendimize yabancılaşıyoruz.
Oysa dünyada sınırları zorlayan, ilham veren insanlar var:
- Jean Socrates: 50 yaşından sonra yelken öğrenip, 70 yaşında tek başına ve durmaksızın dünyayı dolaşan bir matematik öğretmeni.
- Ellen MacArthur: 1.52’lik boyuyla dünyanın en zorlu yelken yarışlarından birinde dev dalgalarla boğuşup ikinci olan ve daha sonra dünya turu rekoru kıran bir kadın.
Bu kadınlar, konfor alanlarının dışına çıkarak hem kendi hayatlarına hem de başkalarının hayatlarına ilham kaynağı oldular.
Bir Cerrahın Uyanışı: Grönland’dan Antarktika’ya
Yıllarca hayatımı beyin cerrahisine adadım. Ancak bir gün, hayatın tek bir boyuttan ibaret olamayacağını fark ettim. Bu uyanış beni önce Grönland’a, sonra Antarktika’ya götürdü. Daha önce hiç kanoya binmemişken Kuzey Kutup Dairesi’ni geçtim. Çadırda kaldım, kutup ayısı nöbeti tutarak tuvalete gittim ve 8 gün boyunca hiç yıkanmadım.
Antarktika’da ise bambaşka bir gezegene gelmiş gibi hissettim. Orası kimseye ait değil; ne ülkelere ne de şirketlere. Sadece orada yaşayan canlılara ait. Dönüş yolunda bir grup kambur balina teknemizin etrafını sardı ve bizimle oynamaya başladı. Okyanusun ortasındaki bu dev canlılar, bize tüm canlıların dostluğu üzerine unutulmaz bir ders verdi.
Ameliyathaneme döndüğümde artık aynı insan değildim. İşimi daha büyük bir tutkuyla yapıyordum ama aklımda Güney Kutbu’na yürümek, balinalarla yüzmek gibi yeni hayaller vardı.
Hayatınızın seyircisi olmayı bırakın ve sahneye çıkın. Yarından tezi yok, hayatınıza dokunun. Büyük ve imkansız görünen hayaller kurun. Everest’e tırmanmayı hayal edin, belki bir gün Ağrı Dağı’na çıkarsınız. Okyanusları hayal edin, belki bir gün balıkçı teknesiyle denizde yaşarsınız. Unutmayın, insanı anları ve seçimleri tanımlar. Seçimleriniz, hayallerinizin peşinden gitsin.