Hayatınızda ilk kez sinemaya kaç yaşında gittiniz? Hangi filmi izlediniz? Birçoğumuz için bu soruların bir cevabı varken, Türkiye’nin kırsal bölgelerinde yaşayan binlerce çocuk için sinema, ulaşılmaz bir hayal. Film yapımcısı Enes Kaya, kendi hayatını değiştiren sinemanın büyüsünü, hiç sinemayla tanışmamış çocuklara ulaştırmak için çıktığı “SineMASAL” yolculuğunu ve bu hayali nasıl gerçeğe dönüştürdüğünü anlatıyor.
Bir Çocuğun Penceresinden Hayata Bakmak
Konuşmasına başlarken Enes Kaya, bizden bir anlığına gözlerimizi kapatıp kırsalda yaşayan bir çocuğun yerine kendimizi koymamızı istiyor. Doğal güzelliklerle çevrili ama her günün bir öncekinin tekrarı olduğu, alternatiflerden habersiz, rutin bir hayat… İşte “SineMASAL” projesinin amacı, bu rutin hayatın içine bir pencere açmak ve o pencereden çocuklara bambaşka dünyaların mümkün olduğunu göstermekti.
Kaya’nın kendi hikayesi de bir köyde başlar. 1999 Düzce depreminin ardından ailesi onu eğitimi aksamasın diye Denizli’de bir yurda yerleştirir. Yalnızlık ve soru işaretleriyle dolu o günlerde, karşısına çıkan bir film afişiyle sinemayla tanışır. Filmler, ona bambaşka hayat hikayeleri sunar, merak ettiği soruların cevaplarını verir ve en önemlisi, hayallerini çaldırmazsa her şeyi yapabileceğini öğretir.
Bir Hayalin Peşinde: SineMASAL’ın Doğuşu
Üniversite yıllarına geldiğinde, aklında iki gerçek vardır:
- Sinemanın kendi hayatına kattığı paha biçilmez zenginlik.
- Kırsaldaki çocukların bu zenginlikten mahrum olması.
Bu iki düşüncenin birleşimi, “Aha, işte bu!” dediği o anı yaratır: Kırsal bölgelerde bir kültür sanat etkinliği düzenlemek. Bu hayalin peşine düşer ve çevresindeki arkadaşlarını da bu yolculuğa ortak olmaya davet eder.
İmkanları Yaratmak: Paylaşım Ekonomisi ve İmece Kültürü
2012 yılında projeyi hayata geçirmeye karar verdiklerinde, ceplerinde sadece 300 lira vardır. İhtiyaç listesi ise devasadır. Bu noktada, paraya odaklanmak yerine, entelektüel sermayelerinin ve sosyal ağlarının haritasını çıkararak alternatif çözümler üretirler:
- İmece Kültürü: Teknik bilgi gerektiren işler için, projeye gönüllü olarak destek verecek uzmanları ekibe dahil ettiler.
- Paylaşım Ekonomisi: Ekipman ve materyal ihtiyaçları için, kendilerini destekleyecek kişi ve kurumlar bularak onlarla iş birliği yaptılar. Şirketler, onların heyecanına ortak olarak ellerindeki imkanları paylaştılar.
- Kişisel Finans Modeli: Enes Kaya, kendi hayatındaki en büyük giderler olan kira ve faturaları karşılamak için bulduğu iki odalı bir evin bir odasını Erasmus öğrencilerine kiralayarak kişisel bir çözüm üretti.
Bu yaratıcı çözümler sayesinde, parasızlığın bir engel olmadığını kanıtladılar.
Hayal Gerçek Oluyor: Binlerce Çocuğun Sinemayla Buluşması
Tüm bu çabaların sonunda, “SineMASAL” projesi hayata geçer.
- 2013’te Güneydoğu Anadolu
- 2014’te Karadeniz
Bu iki etapta, toplam 17.000 çocuk ilk kez sanat ve sinemayla tanışma fırsatı buldu. Proje, sadece film göstermekle kalmadı, aynı zamanda yurt dışından gelen gönüllüler sayesinde çocuklara çok kültürlü bir dünyanın parçası olduklarını hissettirdi. Amaç, onların “yabancı” kelimesini kullanmadan önce, yıllar önce köylerine gelen bir gülümsemeyi hatırlamalarını sağlamaktı.
Enes Kaya’nın yolculuğu, bir fikrin, inancın ve kolektif çabanın neleri başarabileceğinin ilham verici bir kanıtıdır. O, Robert Frost’un şiirindeki gibi, “ormanda ikiye ayrılan yoldan daha az kullanılanı tercih etti ve bu, bütün farkı yarattı.” Bu masal, şimdi Doğu Anadolu’daki çocuklarla buluşmak için yoluna devam ediyor.