Dünyamız çevresel ve sosyal sorunlarla boğuşurken, çoğumuz “Bunun sorumlusu kim?” diye soruyoruz. Devletler mi, büyük şirketler mi? Serra Titiz, bu sorunun cevabını aynada arıyor ve hepimize ilham verici bir mesaj sunuyor: Değişimin kendisi olabiliriz. Dünyayı daha iyi bir yer haline getirmek için ihtiyacımız olan ışık, yani o “fener”, aslında kendi içimizde. Gelin, bu feneri nasıl yakacağımızı ve bir sosyal girişimci olarak harekete nasıl geçebileceğimizi keşfedelim.
Dünyanın Gidişatından Memnun Değilsek Sorumlu Kim?
Sosyal eşitsizlikler, tükenen doğal kaynaklar ve artan nüfusun yarattığı baskı… Bu tablonun sorumlusu ne devletler ne de şirketler; bu tablonun sorumlusu insanoğlunun kendisi. Dünyayı bir hammadde deposu gibi görüp “daha fazlasını isteme” mantığıyla bugünkü noktaya getirdik.
Ancak neyse ki, dünyanın her yerinde bu gidişattan memnun olmayan ve değişimi başlatmak için harekete geçen insanlar var. Bu insanlar, sorunların çözümünde herkesin bir paydaş olduğunu savunuyor ve yeni yaklaşımlar geliştiriyor.
Değişimi Başlatan Küresel Hareketler ve Yeni Yaklaşımlar
Bugün dünyayı daha yaşanabilir kılmak için çalışan yüzlerce ilham verici hareket var. İşte bunlardan birkaçı:
- Market Toplumu Eleştirisi: Michael Sandel gibi düşünürler, her şeyin parayla alınıp satıldığı “piyasa toplumu” anlayışının bizi nasıl daha mutsuz ettiğini gözler önüne seriyor.
- Mutluluk Endeksi: Gayri safi milli hasıla yerine, insanların mutluluğunu ölçen endeksler popülerleşiyor. Bu da gösteriyor ki daha fazla şeye sahip olmak, daha mutlu olmak anlamına gelmiyor.
- B Corp Hareketi: Şirketlerin sadece kâr amacı gütmek yerine, toplumsal ve çevresel fayda yaratmak için birer araç olabileceğini savunan bir girişimdir. Serra Titiz’in kendi girişimi de Türkiye’deki ilk B Corp’lardan biridir.
- Change.org: Tek bir kişinin bile, inandığı bir dava uğruna milyonları harekete geçirebileceğini kanıtlayan küresel bir platformdur.
Bu hareketlerin ortak noktası, mevcut sistemlerin artık sürdürülebilir olmadığını ve yeni çözümlere, yeni yaklaşımlara ihtiyaç duyulduğunu göstermesidir.
Sosyal Girişimcilik Nedir? Değişim Yaratan “Deli” İnsanlar
İşte bu yeni çözümleri üreten kişilere sosyal girişimci diyoruz. Sosyal girişimcilik, basitçe, toplumsal bir soruna yenilikçi ve sürdürülebilir bir çözüm geliştirmektir. Bu insanlar, eski sorunlara yeni çözümler getiren, bazen “icat çıkarma” diye eleştirilen, ancak aslında dünyanın en çok ihtiyaç duyduğu yaratıcı ve cesur kişilerdir.
Bir sosyal girişimcide aranan temel özellikler şunlardır:
- Fikrin Geçerliliği: Çözüm önerisi gerçekten işe yarar mı?
- Yaratıcılık ve İnovasyon: Farklı bir bakış açısı sunuyor mu?
- Etki Potansiyeli: Yarattığı değişim, geniş kitlelere yayılabilir mi (çarpan etkisi)?
- Girişimcilik Ruhu: Sürdürülebilir bir finansal yapı kurabilir mi?
- Etik Duruş: Şeffaf ve güvenilir mi?
Kendi Yolculuğum: Nasıl Sosyal Girişimci Oldum?
Serra Titiz, bir sosyal girişimci olmayı hedeflemediğini, ancak içindeki “adaletsizliklere karşı durma” duygusunun onu bu yola soktuğunu anlatıyor. Gönüllü olarak sivil toplumda çalışmaya başlaması, hayatının dönüm noktası olmuş.
Bu süreçte sahayı, insanları ve sorunları yakından tanıma fırsatı bulmuş. Gördüğü en büyük eksiklik ise şuydu: Kaynaklar (şirketlerin, kamunun, STK’ların) vardı, ancak bu kaynakları toplumsal ihtiyaçları çözecek etkili modellere dönüştüren bir mekanizma yoktu. İşte bu ihtiyaçtan yola çıkarak kendi sosyal girişimini kurdu.
Zamanla bu girişim, kendi içinden yeni girişimler doğurdu. Bunlardan en bilineni olan Gelecek Daha Net Gençlik Platformu, genç işsizliği sorununa odaklanarak gençleri doğru mesleklerle buluşturmayı ve onları daha donanımlı, mutlu ve sorumlu bireyler haline getirmeyi amaçlayan bir platformdur.
Herkes Sosyal Girişimci Olabilir: İşte Yol Haritanız
Serra Titiz’in kendi yolculuğundan çıkardığı dersler, sosyal girişimci olmak isteyen herkes için bir rehber niteliğinde. Unutmayın, fener de ışık da sizin içinizde.
İşte o feneri yakmanın adımları:
- Kendini Tanı: En büyük gücünüz nedir? Hangi kaynaklara sahipsiniz?
- Sorununu Bul: Hangi sorun sizi gerçekten rahatsız ediyor? Hangi davaya hizmet etmek istiyorsunuz?
- Sorunu Derinlemesine Anla: Büyük bir sorunun tamamını çözemezsiniz. O sorunun alt nedenlerinden hangisine odaklanabileceğinizi belirleyin.
- Ekibini Kur: Tek başına hiçbir şey yapamazsın. Seninle aynı misyonu ve değerleri paylaşan insanları yanına al.
- Sürekli Öğren: Dünya ve yöntemler sürekli değişiyor. Kendini geliştirmekten asla vazgeçme.
- Büyük Resmi Gör: Yaptığın işin büyük resmin neresinde durduğunu bilmek, etki alanını genişletmene yardımcı olur.
- İçgüdülerine Güven: İçine sinmeyen bir işi, büyük bir fırsat gibi görünse bile yapma.
- Vazgeçme: Bu yolculuk zorlu olacak, ama pes etmemek en önemli kuraldır.
Sonuç olarak, ulaşılamaz bir hedef gibi görünse de, kendimizi ve hizmet edebileceğimiz sorunu doğru bir şekilde eşleştirdiğimizde hepimiz birer sosyal girişimci olabiliriz.
